Міхал Восіпавіч Глушневіч

Міхал Глушневіч
Дата нараджэння	1797[…]
Месца нараджэння	Мінск, Мінскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	21 ліпеня (2 жніўня) 1862
Месца смерці	Вільня, Віленскі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя
Месца пахавання	Church of Saint Stephen in Vilnius[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя
Род дзейнасці	астраном
Навуковая сфера	астраномія
Месца працы	Віленская астранамічная абсерваторыя
Альма-матар	Віленскі ўніверсітэт
Узнагароды

Міхал Восіпавіч Глушневіч (1797, г. Мінск — 9 (21) ліпеня 1862, г. Вільня) — літоўскі і беларускі астраном. Магістр філасофіі (1818).

Біяграфія

Пачатковую адукацыю атрымаў у Мінскай гімназіі. У 1814—1818 гадах навучаўся ў Віленскім універсітэце, дзе вывучаў матэматыку і астраномію. У 1819 стаў магістрам філасофіі. З 1819 года ад’юнкт Віленскай астранамічнай абсерваторыі, пазней намеснікам дырэктара. Па сваёй пасадзе Глушневіч удзельнічаў ва ўсіх працах і назіраннях абсерваторыі, як астранамічных, так і метэаралагічных, але у другіх больш, чым у першых, як гэта звычайна практыкавалася ў дачыненні да памочнікаў дырэктара ў абсерваторыях, падобных Віленскай.

Пасля выхаду П. Славінскага 21 чэрвеня 1843 года ў адстаўку Глушневіч быў прызначаны часова займаць пасаду дырэктара Віленскай абсерваторыі. У гэтым званні, акрамя вядзення бягучых работ абсерваторыі ў ранейшым аб’ёме, ён працягваў таксама і апрацоўку назіранняў папярэдніх гадоў, друкуючы іх у прадпрынятым для гэтага абсерваторыяй у 1838 годзе на ўласныя сродкі выданні пад назвай «Extrait des observations météorologiques 1834—35 par Slavinsky et Hlouchnewitch» (Vilna, 1838). Апошнім са штогодных выпускаў гэтага выдання быў «Extrait des observations faites, à l’observatoire de l’Académie Impériale des sciences à Vilna, pendant l’année 1843 par M. Hłuszniewicz» (Vilna, 1846).

Выпраўляць пасаду дырэктара Глушневіч заставаўся да прызначэння ў пачатку 1848 на гэтую пасаду памочніка дырэктара Пулкаўскай абсерваторыі Я. М. Фуса, які ўступіў у адпраўленне сваіх новых абавязкаў з красавіка таго ж года. Пасля гэтага Глушневіч заставаўся ў Віленскай абсерваторыі нядоўга. 18 ліпеня 1848 ён быў звольнены ў адстаўку па пададзеным ім прашэнні ў чыне тытулярнага саветніка.

Памёр у Вільнюсе ў 1862 годзе.

Навуковая дзейнасць

Праца над вызначэннем Дугі Струвэ

У 1826 годзе Глушневіч разам з сваім дырэктарам П. Славінскім дапамагаў генералу К. Тэнеру ў правядзенні ім астранамічных назіранняў для Літоўскага градуснага вымярэння, якое ўвайшло пазней у склад вымярэння 25-градуснай дугі мерыдыяна ад Ледавітага акіяна да Дуная. Галоўнымі пунктамі ў Літоўскім вымярэнні былі: паўночны — Брыстэн ў 28 вёрстах на паўночны захад ад горада Якабштадта, сярэдні — Немеж і паўднёвы — Белін паблізу мяжы Мінскай і Валынскай губерняў. П. Славінскі і М. Глушневіч вызначылі для Тэнера шырату Брыстэна, прычым Глушневіч усталяваў разам з іншым памочнікам дырэктара Віленскай абсерваторыі І. Жылінскім пасажныя трубы на каменных падмурках, вырабіў частку патрэбных назіранняў і ў заключэнне вылічыў і самую шырыню з дзевяці зорак Бесселя з верагоднасць памылкі 0,125’’. У 1827 годзе для таго ж градуснага вымярэння ён назіраў у Немежы з 21 ліпеня па 1 кастрычніка на працягу 42 начэй праходжанне зорак праз першы вертыкал. У 1832 годзе з прычыны выяўлення рознасці ў 26,01’’ паміж азімутамі боку Крэйцбург—Дабарскальн, вылічаным па назіраннях В. Я. Струвэ ў Якабштадце і Тэнера ў Немежы, прыйшлося зноў вырабіць астранамічныя назірання ў Немежы для вызначэння азімута боку Немеж-Мяшканцы. Даручаныя Глушневічу, гэтыя назіранні вырабляліся ім з 1 ліпеня па 6 кастрычніка. Пры іх вылічэнні, зробленым В. Я. Струвэ, яны былі знойдзеныя ім вельмі добрымі.

За гэту працу М. Глушневіч у 1837 годзе быў узнагароджаны ордэнам Святога Станіслава і кальцом з брыльянтам. Яна была апісана ў 8-9 тамах «Записок военно-топографического депо» ў 1843 годзе.

Іншая дзейнасць

У 1824 з геадэзістам Я. І. Ходзькам праводзіў градусныя вымярэнні на тэрыторыі Беларусі.

Вёў назіранні планет, Месяца, зацьменняў зорак Месяцам і зацьменняў спадарожнікаў Юпітэра, а таксама астэроідаў у 1838-46 гадах (у 1838-43 разам з П. Славінскім). Вынікі даследаванняў друкаваліся ў 1833-46 у выданнях абсерваторыі, часопісе «Astronomische Nachrichten» («Астранамічныя навіны»).

Літаратура

• M. Гусев, «Столетнее существование Виленской Астрономической Обсерватории» (Памятная книжка Виленской губ. на 1853 год. Вильна, 1853)
• M. Гусев, «Некролог Глушневича» («Виленский Вестник», 1862 г., № 57).
• Глушневич, Михаил Осипович // Русский биографический словарь : в 25-ти томах. — СПб.—М., 1896—1918. (руск.)
• Глушневич Михал // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 152. — 737 с.
• Stasė Matulaitytė Mykolas Hlušnevičius // Універсальная літоўская энцыклапедыя = Visuotinė lietuvių enciklopedija. — Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2005. — Т. VII (Gorkai-Imermanas). — 595 с.